تفاوت دارایی مشهود و نامشهود

دارایی های مشهود قابل مشاهده هستند و موجودیت عینی دارند. مستهلک شدن دارایی های مشهود و غیر مشهود اصلی ترین تفاوت آنها در یک شرکت یا سازمان است. دارایی های غیر مشهود در واقع موجودیت عینی ندارند و فقط در سیستم محاسبات یک شرکت ظاهر می شوند. دارایی های غیر مشهود با گذشت زمان ارزش خود را از دست نمی دهد و هر چه زمان بگذرد آنها ارزش خود را حفظ می کنند و حتی گاهی ارزش آنها چندین برابر هم می شود. برندهای تجاری جز دارایی های غیر مشهود هستند که روز به روز ارزش آنها دو چندان می شود.

 اما دارایی های مشهود با گذشت زمان مستهلک می شوند و ارزش آنها کمتر می شود. حساب و کتاب دارایی های غیر مشهود مانند اموال دیگر و تجهیزات و ماشین آلات داخل سازمان با شرکت است. دارایی های مشهود ماهیت عینی و پولی دارند و می توان آنها را به پول تبدیل کرد اما دارایی های غیر مشهود ماهیت عینی و پولی ندارند مانند حق اختراع و حق چاپ. طول عمر دارایی نامشهود همیشه بیشتر بوده به همین دليل سود و زیان یک سازمان را به بهترین شکل نشان می دهد. گذشت زمان بر این دارایی ها تاثیر مستقیم می گذارد.

بیایید در ادامه با مفهوم دقیق، ویژگی­ها و تفاوت دارایی مشهود و نامشهود آشنا شویم.

دارایی مشهود چیست ؟

اجازه دهید ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که “دارایی مشهود چیست؟” در هر کسب­وکار، دارایی مشهود به هر نوع دارایی اشاره دارد که شرکت به شکل فیزیکی مالک آن است. ارزش دارایی­های مشهود ممکن است افزایش یا کاهش یابد. این تغییرات به شرایط بازار، اقتصاد، تورم و کاهش ارزش بستگی دارد. این نوع دارایی معمولاً با دارایی­های ثابت مانند ماشین آلات، وسایل نقلیه و ساختمان­ها مرتبط است. دارایی­های مشهود برای توصیف دارایی‌های کوتاه‌مدت استفاده نمی‌شود، زیرا این اقلام برای فروش یا تبدیل به نقد در نظر گرفته شده‌اند.

دارایی­های یک شرکت ارزش خالص آن را نشان می­دهد. شرکت­ها با کمک دارایی­ها می­توانند ثبات مالی خود را حفظ کرده و عملیات در داخل شرکت را روان­تر اجرا کند. زمانی‌که یک شرکت برای آغاز به کار، گسترش یا نجات کسب­وکار خود به کمک مالی نیاز دارد، به احتمال زیاد به این دارایی­ها نیاز خواهد داشت. به عنوان مثال، اگر یک کسب‌وکار برای جلوگیری از ورشکستگی به وجوه اضافی نیاز داشته باشد، ممکن است ابتدا دارایی­های خود را بفروشد تا بتوانند درآمد اضافی ایجاد کنند. به عبارتی؛ دارایی­های مشهود مزیت رقابتی کلیدی برخی سازمان‌ها را تشکیل می­دهد، به ویژه اگر از دارایی­ها به طور کارآمد برای تولید فروش استفاده کنند.

از طرفی دارایی‌های مشهود اغلب به عنوان وثیقه برای وام‌ها استفاده می‌شوند، زیرا ارزش‌گذاری‌های بلندمدت قوی و ارزشمندی برای وام‌دهنده دارند. این دارایی­ها معمولاً برای حفظ ارزش­ها و قابلیت­های تولیدی خود به مقدار قابل توجهی تعمیر و نگهداری نیاز دارند و احتمالاً باید تحت پوشش بیمه نیز قرار بگیرند.

ویژگی­‌های دارایی­ مشهود چیست؟

بیایید در این بخش به مرور ویژگی­های دارایی­های مشهود بپردازیم:

• دارایی‌های مشهود دارای ماهیت فیزیکی هستند. به این معنا که می­توان آن­ها را مشاهده کرد، لمس کرد و یا تغییر داد.
• دارایی­های مشهود برای ایجاد منافع اقتصادی آتی در شرکت استفاده می­شود.
• برخی از دارایی­های مشهود ممکن است در طول زمان مستهلک شوند و ارزش­ آن­ها کاهش یابد، زیرا شکل فیزیکی آن­ها شروع به زوال می­کند.
• دارایی­های مشهود اغلب می­توانند به عنوان وثیقه برای تضمین وام و بدهی استفاده شوند.
• دارایی‌های مشهود ممکن است پس از اتمام عمر مفیدشان، ارزش باقی­مانده خود را حفظ کنند.
• دارایی­های مشهود دارای ارزش پولی مستقیمی هستند که به بازار بستگی دارد.
• دارایی­های مشهود در عملیات روزانه کسب‌وکار استفاده می­شوند.
• دارایی­های مشهود معمولاً به عنوان دارایی بلندمدت در ترازنامه ثبت می­شود.
• اگرچه دارایی‌های مشهود معمولاً دارای ارزش واقعی هستند، اما با هزینه‌ها یا خطرات بالقوه بالاتری مانند ذخیره‌سازی، بیمه و منسوخ شدن نیز همراه هستند.

دسته بندی دارایی مشهود

در اینجا دو نوع دارایی مشهود وجود دارد:

دارایی­‌های جاری

دارایی­های جاری معمولاً به دارایی­های فیزیکی اطلاق می­شود که در بخش­های عملیاتی وجود ندارند اما همچنان دارای ارزش مالی هستند. نقدینگی دارایی­های جاری به طور قابل توجهی بیشتر از دارایی­های ثابت است. شرکت­ها ظرف مدت یک سال می­توانند این دارایی­ها را به پول نقد تبدیل کنند. وجه نقد و معادل­های نقدی، موجودی کالا و حساب­های دریافتنی را می­توان به عنوان نمونه­هایی از دارایی­های جاری یک شرکت به شمار آورد. دارایی جاری معمولاً شامل این عناصر در “محاسبات نسبت جاری” می­شود، که نشان می­دهد ارزش دارایی­های جاری آن، چگونه می­تواند بدهی­های جاری شرکت را به طور موثر پوشش دهد. در ترازنامه معمولاً ابتدا دارایی­های جاری و سپس دارایی­های بلند مدت فهرست می­شود. وجه نقد و معادل های نقدی، موجودی کالا و حساب­های دریافتنی، نمونه­هایی از دارایی­های جاری شرکت هستند.

دارایی­‌های ثابت

دارایی‌های ثابت که دارایی‌های بلند مدت نیز نامیده می‌شوند، دومین بخش از بخش دارایی در ترازنامه را تشکیل می‌دهند. این نوع دارایی‌های مشهود، دارایی‌های فیزیکی هستند که طول عمر بیشتری نسبت به دارایی‌های جاری دارند. این دارایی­های بلندمدت، نقدینگی کمتری دارند و ماهیت آن­ها اغلب سرمایه ­بر است. برخلاف دارایی‌های جاری، نمی‌توانید دارایی‌های ثابت یا همان بلند مدت را ظرف یک سال به پول نقد تبدیل کنید. متخصصان مالی ممکن است این دارایی­‌ها را به عنوان دارایی­‌های بلندمدت در نظر بگیرند، زیرا شرکت­ها می­توانند به طور نامحدود از آن­ها استفاده کنند و ارزش آن­ها اغلب پایدارتر از دارایی­های جاری است. دارایی‌های بلندمدت معمولا دارایی‌های مشهودی هستند که اندازه آن‌ها بسیار بزرگتر است. ساختمان­ها، زمین، تجهیزات و ماشین­آلات، اثاثیه و وسایل شرکت، چند نمونه از دارایی­های ثابت هستند.

به همین منظور از نرم افزار دارایی ثابت برای کنترل، ثبت، نگهداری و محاسبات استهلاک و ارزش جاری اموال، دارایی های منقول، و غیر منقول استفاده می شود

در این میان، ارزش برخی دارایی­‌های مشهود بلندمدت به دلیل استهلاک، در طول زمان کاهش می­یابد. استهلاک یک نماد ترازنامه غیرنقدی است که ارزش دارایی‌ها را در طول زمان، به میزان برنامه‌ریزی‌شده کاهش می‌دهد. دارایی­های جاری ظرف یک سال به وجه نقد تبدیل می­شوند. بنابراین نیازی به کاهش ارزش آن­ها در طول زمان نیست. به عنوان مثال، موجودی کالا یک دارایی جاری است که معمولاً ظرف یک سال فروخته می­شود.

اگر هنوز در پاسخ به سوال “دارایی­‌های نامشهود چیست” مطمئن نیستید، احتمالاً به این دلیل است که هیچ روش قابل ­لمس و قابل­ مشاهده­ای برای اندازه­ گیری آن­ها وجود ندارد. دارایی­‌های نامشهود، با عناصر فیزیکی یا حتی حساب­های بانکی دیجیتال متفاوت است. این دارایی­‌ها نشان دهنده دارایی غیرفیزیکی است که ظرفیت ایجاد ارزش تجاری، چه به شکل اقتصادی یا پولی را دارد. یک واحد تجاری برای محاسبه یک دارایی به عنوان یک دارایی نامشهود، باید مزایای بلندمدت ارائه دهد. این بدان معناست که ارزش مالی دارایی نامشهود فراتر از یک سال است. با توجه به اینکه دارایی‌­های نامشهود دارای هیچ فرم و یا شکلی نیستند، نگهداری یا تعدیل آن­ها امکان­پذیر نیست.

اگرچه دارایی­‌های نامشهود قابل لمس نیستند و ماهیت غیرفیزیکی دارند، اما می­توانند برای کسب‌وکارها بسیار ارزشمند باشند. دارایی‌­های نامشهود اغلب این پتانسیل را دارند که آگاهی از برند و میزان فروش را افزایش دهند. به عبارت دیگر؛ ارزش دارایی‌­های نامشهود می­تواند به ارزش کل شرکت کمک کند.

ویژگی دارایی نامشهود چیست؟

برخی از مهم­ترین ویژگی­های یک دارایی نامشهود شامل موارد زیر است.

• دارایی­‌های نامشهود معمولاً دارای ماهیت غیرفیزیکی هستند.
• دارایی­‌های نامشهود ارزش تئوریک دارند و شرکت برای این ارزش تصمیم می­گیرد.
• شرکت‌ها نمی‌توانند دارایی‌های نامشهود را به‌صورت جداگانه بفروشند، اما می‌توانند این دارایی‌ها را در طی تحصیل یا ادغام به دست آورند.
• دارایی‌­های نامشهود نیز مانند دارایی‌­های مشهود می­توانند به ارزش خالص شرکت کمک کنند.
• مخارج یک دارایی نامشهود شامل هزینه­های ثبت و هزینه­های تجدید است.
• دارایی‌­های نامشهود برای کسب‌وکارها قابل ایجاد و دستیابی هستند.
• دارایی نامشهود را می­توان نامعین (ماند یک برند تجاری) یا معین (یک قرارداد قانونی) در نظر گرفت.
• دارایی­‌های نامشهودی که توسط شرکت ایجاد می­شود، در ترازنامه قرار ندارند و دارای ارزش دفتری ثبت­شده نیستند.

دسته­‌بندی دارایی نامشهود

دارایی‌­های نامشهود به دو دسته محدود و نامحدود دسته­‌بندی می­شوند. با این وجود، انواع دارایی­‌های نامشهود شامل سرقفلی­ها و دارایی­های معنوی است. در این بخش این چهار مورد را برای شما بررسی می­کنیم.

دارایی­‌های نامشهود محدود یا قطعی

این نوع دارایی نامشهود منحصربه‌­فرد است، زیرا محدودیت زمانی دارد. ارزش دارایی نامشهود قطعی فقط برای مدت معینی اعمال می­شود و پس از آن ممکن است دیگر ارزشی نداشته باشد. به عنوان مثال، یک توافق­نامه قراردادی غیرقابل تمدید که برای فعالیت تحت حق ثبت یک شرکت دیگر است، یک دارایی نامشهود قطعی به شمار می­اید. این توافق­نامه با انقضای قرارداد، ارزش خود را از دست می­دهد.

دارایی‌­های نامشهود نامحدود یا قطعی­‌نشده

دارایی نامشهود قطعی‌­نشده، یک نوع دارایی است که با توقف فعالیت تجاری، ارزش خود را از دست می­دهد. این نوع دارایی را نامحدود می­گوییم، زیرا تا زمانی که شرکت وجود داشته باشد، به عنوان یک دارایی موثر باقی می­ماند. دارایی‌های نامشهود قطعی‌­نشده، غیرقابل انتقال هستند و تعیین کمیت آن­ها اغلب چالش­‌برانگیز است. حق امتیاز نامحدود یا علامت تجاری، نمونه‌­ای از این دارایی‌­های نامشهود هستند. چنانچه حق امتیاز خاتمه یابد، دیگر هر گونه لوگو یا عبارت علامت تجاری منجر به درآمد نمی­شود.

سرقفلی

سرقفلی یک دارایی نامشهود با ارزش پولی است و زمانی شکل می­گیرد که یک شرکت، یک کسب­‌وکار دیگر را خریداری می­کند. هنگامی که یک شرکت کسب و کار دیگری را خریداری می­کند، هر مبلغی که از ارزش منصفانه خالص دارایی­‌های هدف فراتر رود، نشان­‌دهنده سرقفلی آن است. اگر مبلغ بالاتر از ارزش دفتری هدف باشد، منجر به سرقفلی مثبت می شود. هر چیزی که کمتر از ارزش دفتری باشد، سرقفلی منفی است. این نوع دارایی نامشهود به مواردی مانند آگاهی از برند، وفاداری مشتری و حفظ کارکنان اشاره دارد که تعیین کمیت آن­ها چالش برانگیز است. این دارایی غیر قابل انتقال و غیر قابل اندازه‌­گیری است و شما نمی­توانید به هیچ وجه آن را مبادله، فروش، اجاره یا خرده فروشی کنید. ارزش بازار سرقفلی فقط به محض فروش کسب‌­وکار، واقعی می­شود.

مالکیت معنوی

مالکیت معنوی نوعی دارایی نامشهود است که تحت حمایت قانونی قرار دارد. این بدان معناست که نمی‌تواند توسط کسب‌وکار یا فرد دیگری استفاده شود، مگر این که مالک آن دارایی اجازه دهد. هر گونه استفاده غیرمجاز از مالکیت معنوی دیگران را نقض می­گویند. این موضوع شامل استفاده (تعمدی یا ناخواسته)، تقلید یا کپی کردن نام برند، لوگو یا سایر دارایی‌های یک نهاد دیگر است. اشکال رایج مالکیت معنوی عبارتند از:

• حق چاپ
• دارایی­های دیجیتال
• حق امتیازها
• ثبت اختراعات
• علائم تجاری
• اسرار تجارت

تفاوت دارایی مشهود و نامشهود چیست؟

ارزش دارایی برای مدیریت ارزش حقوق صاحبان سهام و نسبت بازده حقوق صاحبان سهام، دارای اهمیت است. دارایی مشهود و نامشهود دو نوع دارایی هستند که فهرست کامل دارایی­ها را به طور جامع، برای یک شرکت تشکیل می­دهند. به این ترتیب، هر دو به عنوان ارزش­های ثبت ­شده در ترازنامه هستند و در مدیریت عملکرد کل، تجزیه و تحلیل می­شوند.

دارایی‌های نامشهود در واقع به دارایی‌های غیرفیزیکی اشاره دارد. این نوع دارایی معمولاً دارای ارزش تئوریکی است که توسط ارزیابی خود شرکت ایجاد می‌شود. دارایی­‌های نامشهود شامل مواردی مانند حق چاپ، علائم تجاری، حق ثبت اختراع، مجوزها و ارزش ویژه برند است. دارایی­های نامشهود در ترازنامه به عنوان دارایی­های بلندمدت ثبت می­شوند.

برخی از ارزش‌های جزئی در ارتباط با دارایی‌های نامشهود وجود دارد که می‌تواند به شکل‌گیری مبنای ارزش ترازنامه آن­ها (مانند هزینه‌های ثبت و تمدید) کمک کند. با این حال، به طور کلی هزینه‌های مرتبط با دارایی‌های نامشهود تحت شرایط عمومی قرار می‌گیرند و بسیاری از ارزش نامشهود باید توسط خود شرکت تعیین شود.

دارایی‌های نامشهود مانند سرقفلی معمولاً نمی‌توانند به صورت جداگانه در بازار آزاد به فروش برسند. با این وجود، در برخی موارد ممکن است از شرکت­های دیگر خریداری شوند. علاوه ­براین، دارایی­‌های نامشهود می­توانند به عنوان بخشی از یک معامله تحصیل یا ادغام، پرداخت و منتقل شوند. دارایی­‌های نامشهود اگر در ترازنامه ثبت شوند، به ارزش خالص و ارزش کل شرکت کمک می‌کنند. اما تصمیم‌گیری در مورد ارزش دفتری به عهده شرکت است.

از طرف دیگر؛ دارایی مشهود برعکس دارایی نامشهود است. دارایی­‌های مشهود فرم فیزیکی دارند. به این ترتیب می‌توان این نوع دارایی را نگه داشت و دستکاری کرد. دارایی­‌های مشهود از اصلی­­ترین دارایی­‌هایی هستند که یک شرکت در پرتفوی خود دارد. بر خلاف دارایی نامشهود، تعیین ارزش دارایی مشهود اغلب آسان­تر به نظر می­رسد. مالک ممکن است تصمیم به استخدام یک ارزیاب بگیرد تا ارزش بازار منصفانه (FMV) دارایی را تعیین کند یا می­تواند دارایی را به صورت نقدی بفروشد. یکی دیگر از روش­های رایج ارزیابی، مقایسه دارایی با هزینه جایگزینی است. اوراق بهادار مالی مانند سهام و اوراق قرضه، جزو دارایی­های مشهود به حساب می­­آیند، حتی اگر قابل نگهداری نباشند.

دارایی مشهود به دو دسته جاری و ثابت تقسیم می­شوند. دارایی‌­های جاری دارایی­هایی هستند که به راحتی قابل استفاده و قابل تبدیل به وجه نقد هستند. از سوی دیگر، دارایی­‌های ثابت دارایی­‌های مشهودی هستند که طول عمر آن­ها یک سال یا بیشتر است. دارایی‌­هایی مانند کارخانه، اموال و تجهیزات به عنوان دارایی ثابت در نظر گرفته می­شوند.

حسابداری دارایی‌­ مشهود و نامشهود

بیایید در این بخش حسابداری دارایی مشهود و نامشهود را مورد بررسی قرار دهیم.

حسابداری دارایی­ مشهود

حسابداری دارایی‌­های مشهود آسان تر است، زیرا معمولاً دارای ارزش و طول عمر محدودی هستند. دارایی‌­های مشهود در ابتدای ترازنامه ثبت می­شوند. هنگامی که این دارایی­ها مصرف می­شوند، هزینه­ای که نشان­دهنده این استفاده است به صورت سود و زیان منتقل می­شود. به عنوان مثال، موجودی کالا دارایی ملموسی است که وقتی در فرآیند تولید مورد استفاده قرار می­گیرد، در بهای تمام ­شده کالای فروخته­‌شده لحاظ می­شود. بهای تمام­شده کالای فروخته­ شده نشان­ دهنده هزینه‌هایی است که مستقیماً با تولید یک کالا ارتباط دارد.

دارایی‌ های ثابت مشهود مانند ماشین آلات و تجهیزات نیز در ترازنامه ثبت می‌شوند. اما با کاهش عمر مفید آن‌ها، این قسمت به عنوان استهلاک در صورت سود و زیان هزینه می‌شود. استهلاک فرآیند تخصیص بخشی از بهای تمام ­شده دارایی در طول سال­ها، به عنوان استفاده از آن برای ایجاد درآمد شرکت است. استهلاک، به انعکاس فرسودگی پیش بینی شده دارایی‌­های مشهود در طول عمر آن­ها کمک می­کند.

حسابداری دارایی نامشهود

ارزش گذاری دارایی­ نامشهود از دیدگاه حسابداری می­تواند چالش برانگیزتر باشد. برخی از دارایی‌­های نامشهود مانند حق اختراع یا مجوز، دارای قیمت اولیه خرید هستند. دارایی­‌های نامشهود نیز مانند دارایی­‌های ثابت، در ابتدا به عنوان دارایی‌­های بلندمدت در ترازنامه ثبت می­شوند. بهای تمام ­شده برخی از دارایی­‌های نامشهود می­تواند در طول سال­هایی که دارایی برای شرکت ارزش ایجاد می­کند یا در طول عمر مفید آن دارایی، توزیع شود.